AI helpt cardiologen met de resultaten van hartoperaties

Artificiële intelligentie (AI) kan patiëntgegevens realtime analyseren, zodat artsen de uitkomsten van operaties gemakkelijk kunnen opvolgen en vergelijken. “We kunnen met behulp van AI nu groepen patiënten identificeren en de resultaten van verschillende behandelingen objectiveren. Zo kunnen we evalueren wat goed gaat in onze zorg en wat nog beter kan, ook in vergelijking met andere hartcentra.”

De medische wetenschap gaat vooruit en artsen kunnen steeds meer. Zo zijn hartklepoperaties via de lies (percutane aortaklepinterventie/TAVI) de laatste jaren in opkomst, omdat de herstelperiode nadien korter zou zijn en de ingreep voor de patiënt minder zwaar. Maar zijn zulke nieuwe, dure methoden in de praktijk even succesvol als wetenschappelijke studies suggereren? En zorgen dergelijke vernieuwende technieken voor minder sterfte? Zijn de resultaten in het ene ziekenhuis evengoed als in het andere?

“Dergelijke informatie is voor alle leden van ons multidisciplinaire team van artsen, verpleegkundigen en paramedici cruciaal om onze zorg verder te kunnen verbeteren”, zegt cardioloog Karl Dujardin van AZ Delta in Roeselare.

Maar al lijken het eenvoudige vragen, tot voor kort was het vrijwel onmogelijk ze te beantwoorden, vertelt hij. Natuurlijk hielden hij en zijn collega’s de dossiers van hun patiënten bij, maar een totaaloverzicht ontbrak

Als Dujardin en zijn team de gemiddelde leeftijd van hun patiënten wilden weten, of het percentage geslaagde ingrepen, dan moesten ze informatie uit losse dossiers handmatig in Excel invoeren. “Dat kostte heel veel tijd, en dan konden we nog maar één aspect tegelijk vergelijken.”

Intelligente software

Dujardin spreekt in de verleden tijd: sinds zijn afdeling de intelligente medische software van Lynxcare gebruikt, kan hij op elk moment de statistieken van al zijn ingrepen raadplegen. Denk aan succesvolle operaties, sterftecijfers, mediane patiëntleeftijd, conditie van patiënten voor en na de ingreep.

De Leuvense medische start-up Lynxcare ontwikkelde daarvoor een methode van data-extractie (Clinical Natural Language Processing & Machine Learning). De software opereert in de cloudomgeving van Microsoft Azure, waarin gezondheidsdata veilig en volgens alle privacyregelgeving kan worden verwerkt, en geraadpleegd door de artsen. Bovendien is de toepassing perfect te integreren met het elektronisch patiëntendossier dat binnenkort ziekenhuisbreed in AZ Delta geïmplementeerd zal worden.

De technologie van Lynxcare kan automatisch oude operatie-, observatie- en consultatieverslagen inlezen en coderen. Al die informatie komt terecht in een database die realtime wordt bijgewerkt, vertelt Dujardin van achter zijn bureau in zijn consultatieruimte op de afdeling cardiologie. Als basis nam hij de criteria uit een grote Nederlandse studie naar klepoperaties, zodat de data van AZ Delta te vergelijken zijn met de statistieken van de Nederlandse hartcentra; een dergelijke geïntegreerde benchmark bestaat in Vlaanderen namelijk niet.

Aortaklep-operaties uit het verleden

Dujardin maakt deel uit van een multidisciplinair team van cardiochirurgen, cardiologen en cardioanesthesisten, dat zich bezighoudt met patiënten met hartklepproblemen. Het team heeft een bijzondere expertise in het behandelen van de oude zieke hartklep, waarbij een nieuwe klep via een katheter in de lies wordt ingebracht. “Daarbij wordt de oude klep in feite weggeduwd”, legt hij uit.

De cardioloog liet de software alle documenten inlezen en verwerken van patiënten die de afgelopen zeven jaar een nieuwe aortaklep kregen. Dujardin: “Dit systeem kan de informatie uit scans halen en direct verwerken in een analytisch model. Dat is ongelooflijk hè? Dat bespaart enorm veel tijd. Want nu kunnen wij als artsen meteen beginnen aan de statistische analyse.”

Inzicht in operatierisico’s

Zo heeft Dujardin nu veel meer zicht op de risico’s van de verschillende ingrepen. Hij weet nu precies in hoeveel gevallen er complicaties optraden, of dat kort na de operatie gebeurde, of pas enkele jaren later. Maar ook: Welk deel van zijn meestal hoogbejaarde patiënten is na vijf of zeven jaar nog in leven dankzij zijn ingreep? En hoe is hun gezondheid?

“Met de toepassing van Lynxcare verzamelen we informatie over indicatiestelling, behandeling en opvolging die essentieel is om onze klinische werking te verbeteren”, zegt Dujardin. “Een dergelijke, permanente meet- en verbetersystematiek is de basis van kwaliteitsvolle zorg die de strategische prioriteit van AZ Delta is.”

En de artificiële intelligentie van Lynxcare biedt de cardioloog nog meer mogelijkheden. Hij kan nu in één oogopslag zien hoe een groep patiënten met heel specifieke kenmerken een ingreep doorstaat. Dujardin: “Een van de inzichten die we nu kunnen staven is: hoe ouder de mens, hoe groter het chirurgisch risico.”

Een belangrijk inzicht, want momenteel is de aortaklep-ingreep via de lies alleen beschikbaar voor patiënten die niet geschikt zijn voor een operatie. “Deze data geven ons argumenten om met de ziekenfondsen in overleg te gaan over de terugbetalingsvoorwaarden van deze dure ingreep. De liesoperatie zou voor een grotere groep mensen – bijvoorbeeld de groep met een gemiddeld risico, die al eerder een hartoperatie onderging – immers potentieel levensverlengend en levensverbeterend kunnen zijn.”

Betere overlevingskansen

Van deze laatste categorie patiënten overlijdt nu bijna tien procent binnen enkele jaren na de openhartoperatie. “De vraag is uiteindelijk: zouden patiënten met een gemiddeld operatief risico betere overlevingskansen hebben met een aortaklepvervanging via de lies? We kunnen met behulp van AI nu een groep patiënten identificeren bij wie je dat eigenlijk zou willen testen.”

Zulke inzichten zijn van het grootste belang nu de mens steeds ouder wordt, en dus het aantal personen met een vernauwde hartklep toeneemt. Het gaat bovendien om ouderen die meestal kampen met nog andere kwalen, maar die in veel gevallen met zo’n ingreep nog een aantal jaren in goede conditie verder kunnen leven, benadrukt Dujardin. “Omdat de kosten van een operatie tegelijk hoog zijn is het extra belangrijk dat we goede, realistische afwegingen kunnen maken op basis van betrouwbare, actuele praktijkgegevens. We zijn niet langer louter afhankelijk van de inzichten uit wetenschappelijke studies, maar kunnen onze beslissingen nu baseren op grondige, doordachte, real-life gegevens.

Aarzeling overwonnen

Dujardin en zijn team moesten aanvankelijk wel een kleine aarzeling tegenover het inzetten van artificiële intelligentie overwinnen, erkent hij. Is die technologie even precies als een arts die data invoert? Daarom deden ze een handmatige check met een aantal patiënten, wiens dossiers door Lynxcare werden ingelezen. “Dat kwam goed overeen”, zegt de cardioloog, die er inmiddels helemaal voor gewonnen is.

Extra tevreden is hij over het feit dat hij nu zwart op wit heeft dat de hartzorg van AZ Delta even goed is als in de Nederlandse hartcentra, die operaties met dezelfde criteria opvolgen. “Daarover kunnen we nu ook transparant communiceren met onze patiënten.”