Van start-up tot scale-up: de levenscyclus van ondernemingen

Niels Lohuis (Product Marketing Manager Microsoft Nederland) gaat in gesprek met verschillende ondernemers over ‘technologie als groeiversneller voor ondernemers’. In deel I praat hij met Enno Masurel.

Een groter pand, nieuwe producten of diensten, (meer) mensen in dienst nemen, innoveren, nieuwe verkooppunten openen, misschien wel wereldwijd… Groeien houdt voor iedere ondernemer weer iets anders in. Maar een aspect blijft hetzelfde: groei is vooruitgang. De technologie van nu maakt het ondernemers nog makkelijker om te groeien. Deel I in deze blogserie: Enno Masurel, hoogleraar Sustainable Entrepreneurship aan de VU Amsterdam en werkzaam voor het Amsterdam Center for Entrepreneurship (ACE) over de levenscyclus van ondernemingen.

“Ik werk veel met het groeimodel van Churchill en Lewis, The five prods of small business growth (1983). Een oud model maar nog steeds van toepassing. Met één kanttekening: geen enkel bedrijf houdt zich eraan. Het is een levenscyclus van ondernemers, maar geen exacte voorspelling van wat er gaat gebeuren. Het begin, de start-up fase, zegt iets over dat het jonge bedrijven zijn met een daarbij passende omzet en omvang. Wie verder in de cyclus wil komen, moet niet alleen in omvang maar ook in gedrag veranderen. Je bedrijf wordt groter, maar verandert ook inhoudelijk. En daardoor verandert je rol als ondernemer.

Met de zogeheten scale-ups kan het heel snel gaan. Mark Zuckerberg van Facebook is een van de beste voorbeelden. Zijn bedrijf is binnen tien jaar sky high gegaan. Ook Bill Gates is iemand die zijn bedrijf in relatief korte tijd enorm zag groeien. Ook Nederlandse ondernemers laten een snelle groei zien. Een goed voorbeeld is fietsenmerk VANMOOF.

Gebrek aan groei is een keuze

Je hebt ook mensen die wat meer ondoordacht te werk gaan. Ik zie veel kleine ondernemingen die niet meer groeien. Je kunt de oorzaak in de markt zoeken, maar vaak heeft het met de ondernemer zelf te maken. Sommigen willen niet groeien en bevinden zich in hun comfort zone. De groei gaat dan ten koste van hun onafhankelijkheid, omdat ze personeel moeten gaan managen of omdat ze zichzelf te kwetsbaar maken. Het is dus vaak een keuze dat je op een bepaald niveau blijft hangen.

Andere ondernemers willen wel inhoudelijk groeien, maar voelen niet de behoefte om een groot bedrijf te managen. Er is niets mis mee om als ZZP’er te beginnen en dat de rest van je leven te blijven als dat je gelukkig maakt. Want dat gevoel van geluk is ook een belangrijk aspect van ondernemerschap. Wat je tegenwoordig wel vaak ziet, is dat ondernemers coalities vormen met anderen. De voordelen van een breder aanbod, maar dan met minder risico. Dat is hun manier om te groeien en te innoveren.

Start-ups populair bij grote bedrijven

Technologie speelt een belangrijke rol bij groei en innovatie. Dankzij technologie kun je heel hard groeien met een beperkt aantal mensen. Het mooie ervan is dat je snel internationaal kunt gaan. Elke start-up kan in principe wereldwijd zakendoen, als je niet afhankelijk bent van fysieke leveranties. De wereld is heel klein geworden. Een beetje start-up is technology driven. Je kunt niet meer zonder. Vroeger kon je ook nog wel door de groeicurve komen als je weinig technologie in huis had, nu is dat bijna onmogelijk.

Het is ook veel makkelijker geworden om een product te creëren dat nog niet bestaat. Vaak zijn het de jonge honden met de echt goede, originele ideeën. Grote bedrijven zien dat ook. Zij gaan steeds meer samenwerken met start-ups.

Innovatiever en succesvoller met coach

Ik zie heel veel jonge mensen met goede ideeën, maar waar het ze aan ontbreekt, is ervaring en kennis. Een frisse blik kan een ondernemer helpen de juiste keuzes te maken. Mijn advies: zoek een goede coach. Dat advies is deels gebaseerd op onderzoek, waarin twee groepen ondernemers zijn vergeleken. De ene groep had een coach, de andere niet. Daaruit bleek dat ondernemers mét coach innovatiever zijn.

Ik geloof heel erg in innovatie en vooruitgang. Als je maatschappelijke ontwikkeling op gang wil brengen of houden, is innovatie absoluut noodzakelijk. Innoveren stelt je niet alleen in staat om te groeien, het is ook belangrijk voor de branding van je onderneming. Mensen moeten gaan denken: ‘Met zo’n innovatief bedrijf wil ik werken’ of ‘in zo’n ondernemer wil ik investeren’.

Enno Masurel (1959) is hoogleraar Sustainable Entrepreneurship aan de Vrije Universiteit Amsterdam en wetenschappelijk directeur van het Amsterdam Center for Entrepreneurship (ACE). Masurel doceert en onderzoekt, waarbij hij zich richt op ondernemerschap en innovatie. Hij schreef twee boeken over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO).